Evlilik, yalnızca iki insanın hayatlarını bir araya getirmekle kalmaz; bazen sınırların, dillerin, alışkanlıkların ve hatta bürokratik süreçlerin de iç içe geçtiği uzun bir yolculuktur. Kimi zaman bir sofrada paylaşılan ekmek, kimi zaman ise iki pasaportun yan yana durmasıdır. İşte bu nedenle “evlilik yoluyla Bulgaristan vatandaşlığı” konusu, sadece hukuki bir mesele değildir; aynı zamanda kültürel, duygusal ve sosyal bir dönüşüm sürecidir.
Herhangi bir ülkede olduğu gibi Bulgaristan’da da vatandaşlık kazanımı belirli yasal şartlara bağlanmıştır. Ancak burada önemli bir nokta vardır. Evlilik tek başına otomatik bir vatandaşlık hakkı doğurmaz. (Yani “Bulgar biriyle evlenince hemen vatandaş olurum” düşüncesi doğru değildir.) Bunun yerine devlet, kişinin gerçekten aile birliğini sürdürüp sürdürmediğini, ilişkinin “kâğıt üzerinde” olup olmadığını ve ülkeye uyum sağlayıp sağlayamadığını inceler.
Bu süreci anlamak için bazen benzetmeler yapmak iyi olur:
Bir göle taş atarsınız; ilk halka küçüktür, sonra halka halka büyür.
Evlilik de böyledir. İlk halka “evlilik akdi”dir; ama vatandaşlık, o halkanın oldukça dış çevresinde yer alır. Ona ulaşmak zaman ister sabır ister ve elbette belgelerle dolu bir dosya ister.
Araştırmalar, Avrupa Birliği ülkelerinde evlilik yoluyla vatandaşlık başvurularının %60’ının ilk incelemede eksik belge nedeniyle uzadığını göstermektedir. Bu nedenle süreci bilmek, adımları doğru planlamak ve özellikle hukuki kavramların sadeleştirilmiş anlamlarını kavramak çok önemlidir. Örneğin:
Bu makalede, konuyu sadeleştirirken aynı zamanda detayları göz ardı etmeyeceğiz. Birlikte şu soruların cevaplarına bakacağız:
Kısaca söylemek gerekirse; bu yol ne çok kısa ne de karmaşık bir labirent gibidir. Doğru bilgi ile yüründüğünde, bir nehir gibi akışkan ve doğal ilerler. Şimdi, bu yolculuğa birlikte başlayalım.
Evlilik, Bulgaristan vatandaşlığına giden yolu doğrudan açan bir anahtar değildir; daha çok bir kapıyı aralar. Bu kapının ardında, dikkatle takip edilmesi gereken adımlar, belgeler, süre koşulları ve devletin aile birliğinin gerçekliğine dair değerlendirmesi yer alır. 2025 yılı itibarıyla yürürlükte olan düzenlemeler, önce aile hayatının istikrarını, ardından kişinin Bulgar toplumuna uyum gösterip göstermediğini dikkate almaktadır.
Bu noktada hatırlanması gereken temel ilke şudur:
“Evlilik vatandaşlık vermez, vatandaşlık için uygun zemini hazırlayan bir süreçtir.”
Bulgaristan yasalarına göre, bir Bulgar vatandaşı ile evli olan yabancı eşin vatandaşlık başvurusu yapabilmesi için belirli bir süre evli olması ve bu süre boyunca Bulgaristan’da yasal olarak ikamet etmesi gerekmektedir.
2025 güncel şartlarına göre:
Not: Bazı kişiler “Yeter ki evli olalım, ülkeye gitmemize gerek yok” diye düşünür. Ancak Bulgar makamları, birlikte yaşama ve bir arada bulunma durumunu önemli bir kriter olarak değerlendirir. Yalnızca kâğıt üzerinde yapılan evlilikler (yani gerçekte aile hayatı olmayan, formalite amaçlı evlilikler) tespit edildiğinde başvurular yalnızca reddedilmez, ayrıca cezai soruşturma açılabilir. (Halk arasında: “Sahte evlilik yaparsan hem vatandaşlığı alamazsın hem de para/ceza çıkar.”)
Uzun süreli veya süresiz oturum izni, bir yabancının Bulgaristan’da sürekli ve yasal şekilde yaşamasına imkân tanıyan resmî ikamet hakkıdır.
Başvuru için gereken ana adımlar:
Evlilik yoluyla Bulgaristan vatandaşlığına giden süreç tek adımlık bir işlem değildir. Daha çok merdivenlere benzer:
Önce D tipi vize, ardından yıllık oturum, uzun süreli ikamet ve son olarak vatandaşlık başvurusu gelir.
Bu aşamaların her biri, devletin “Bu evlilik gerçek mi? Aile hayatı gerçekten sürüyor mu?” sorularına verdiğiniz yanıtın belgelerle ispatlanmasından oluşur.
Bir başka benzetmeyle, nehre adım adım yaklaşmak gibidir, önce kıyıya ayak basarsınız (D vizesi), sonra suya alışır ve yüzmeye başlarsınız (oturum), sonra su artık sizin doğal alanınız haline gelir (süresiz oturum), en sonunda ise “bu nehir artık benim evim” dersiniz (vatandaşlık).
D tipi vize, yabancı eşin Bulgaristan’a uzun süreli giriş yapabilmesi için alınan özel bir vizedir.
Bu vize kısa turistik vizelerden tamamen farklıdır.
Amaç aile birliği kurmak ve Bulgaristan’da yaşamaya başlamaktır.
Başvuru yeri: Bulgaristan Konsolosluğu / Büyükelçiliği
Ortalama değerlendirme süresi: 30–90 gün
(Uygulamada 6 haftada sonuçlanan çok olur.)
Gerekli Belgeler (2025 güncel uygulama)
Önemli Not:
Belgelerde isim-soyisim uyumsuzluğu, tarih farklılıkları veya Apostil eksikliği varsa başvuru haftalarca gecikebilir.
Bu nedenle “küçük bir detay” sanılan imza ve mühür kontrolleri aslında sürecin en kritik noktasıdır.
D vizesi ile ülkeye girişten sonra ilk aşama:
1 yıllık geçici oturum izninin alınmasıdır.
Bu oturum genellikle:
Vatandaşlık için başvuru yapabilmeniz için:
Fakat uygulamada bazı detaylar önemlidir:
|
Koşul |
Açıklama |
|
Ülke dışı kalma süresi |
Bir yıl içinde toplam 6 aydan fazla yurtdışında kalmak süreci uzatabilir. |
|
Adres kaydı |
Ev adresinin düzenli olarak Bulgar nüfus sisteminde kayıtlı olması şarttır. |
|
Evlilik birliği |
Ayrılık veya boşanma halinde süreç tamamen durur. |
Uygulamadaki Gerçekler (Deneyim Tabanlı)
İstatistiksel Bir Not:
Son 5 yılda aile birleşimi oturum yenileme başvurularının:
Kısaca Özetlersek:
Kafalar karışıyor, biliyorum. “Üç yıl evli kalınca vatandaşlık çıkar” diyen de var, “Beş yılı doldurmadıkça mümkün değil” diye kestirip atan da… Gerçek şu; ikisi de bir açıdan doğru; ama aynı şeyden bahsetmiyorlar. Hukuki düzen, iki farklı süreyi üst üste bindiriyor ve uygulamada tablo biraz katmanlı görünüyor (yani kanun metnindeki şartlar, göç ve ikamet kurallarıyla iç içe geçiyor).
Bir benzetme yapmak gerekirse: Vatandaşlık bir pastaysa, 3 yıl “kreması”, 5 yıl ise çoğu zaman “pandispanyasıdır”. Sadece kremayla pasta olmuyor; sadece pandispanyayla da… İkisi birlikte anlamlı.
Uzun süreli ikamet (long-term residence) ve süresiz/daimî ikamet (permanent residence), yabancının Bulgaristan’da kişisel ve sürekli bağ kurduğunu gösteren üst düzey ikamet statüleridir (halk dilinde: “artık düzenli oturum sahibi”). Bu statüler, sıradan yıllık kartlardan farklıdır.
Uygulamada takvim, “uzun/daimî ikamet”e ne zaman çıkıldığına göre değişir. Çünkü o üç yıllık sayacın başlaması için önce uzun/daimî ikameti almak gerekir. İşte acentelerin masasına en çok düşen senaryolar:
Acentelerin gözleminden :
“Evlilik bir başlangıçtır; biz ‘aile hayatı gerçekten var mı ve yerleşiklik oluşmuş mu’ kısmına bakarız.”
Dipnot:
Evlilik yoluyla Bulgaristan oturum ve sonrasında vatandaşlık başvurularında en kritik konu belge yönetimidir. Belgeler yalnızca “dosya doldurmak” için değildir; aile hayatının gerçek, sürekli ve birlikte yürütüldüğünü ispatlayan yapı taşlarıdır. Bir memurun masasında açılan dosyanın, sizin evlilik hikâyenizi “kâğıt üzerinden anlatan bir roman” olduğunu düşünün. Ne kadar tutarlı, eksiksiz ve doğal görünürse süreç o kadar pürüzsüz ilerler.
Bulgar makamları, başvurularda sahte (yalnızca kâğıt üzerinde) evlilik girişimlerini engellemek için, aile hayatının fiilen sürdüğünü gösteren belirli kanıtları talep eder.
Bunlar genellikle şunlardır:
Küçük ama etkili ipucu:
Belgelerin doğal akışında oluşmuş olması, sonradan hazırlanmış “düzenli klasörlerden” daha inandırıcıdır.
Gerçek evlilik, içinde kırışıklıklar olan bir masa örtüsü gibidir. Mükemmel olmak zorunda değildir, doğal olması yeterlidir.
Başvuruların teknik ayağında üç temel masraf kalemi vardır:
1) Zorunlu Sağlık Sigortası
2) Tercüme ve Apostil İşlemleri
3) Harçlar ve Kart Ücretleri
Buradaki maliyetler döviz kuru, seçilen sigorta ve işlem yapılan şehre göre değişkenlik gösterdiğinden, makalenin amacı net fiyat vermek yerine, masraf kalemlerinin yapısını açıklamaktır.
Özetleyecek olursak;
Evlilik yoluyla Bulgaristan vatandaşlığı, dışarıdan bakıldığında karmaşık görünen; fakat doğru bilgi, sabırlı takip ve tutarlı belge yönetimiyle akıcı ve öngörülebilir şekilde ilerleyen bir süreçtir.
Bu yol, bir günde değil; köklü bir ağacın yavaşça büyümesi gibi, adım adım sağlamlaştırılarak tamamlanır.
Bu makalede gördük ki:
Belki en önemlisi:
Bu süreç, yalnızca form doldurmak ya da randevu kovalamak değildir.
Bir hayat kurmak, bir dil öğrenmek, yeni bir şehirde alışveriş yapmayı, komşuya “günaydın” demeyi, yeni bir sofrayı paylaşmayı öğrenmektir.
Bir başka deyişle:
Vatandaşlık, hukuki bir sonuçtan önce, kültürel bir uyum hikâyesidir.
Eğer yolun başındaysanız, korkmayın.
Eğer sürecin ortasındaysanız, sabırlı olun.
Eğer son aşamaya yaklaştıysanız, belgelerinizi sessiz ve temiz bir düzenle saklayın.
Çünkü bu yolun sonunda elde edilen şey bir pasaportun ötesinde,
yeni bir yaşam ağı, yeni bir kimlik ve yeni bir aidiyet hissidir.
Hayır, Bulgaristan çifte vatandaşlığa izin veren bir ülkedir.
Türkiye de çifte vatandaşlığa izin verir; dolayısıyla Bulgar vatandaşlığı aldığınızda Türk vatandaşlığınızı korursunuz.
Sürecin en kritik kısmı “kesintisiz ikamet” yani Bulgaristan’da fiilen bulunma şartıdır.
Yani:
Evet, vatandaşlık başvurusu aşamasında Bulgarca dil bilgisi beklenir.
Bu genellikle:
Bazı belediyeler resmî küçük bir dil mülakatı yapar.
Gerçek evlilik bittiyse sorun yok; “formalitede evlilik” ise süreç riske girer.
Bulgaristan vatandaşlığı = AB vatandaşlığı anlamına gelir.
Bu da size şunları sağlar:
